Kamer stelt huwelijk open voor personen van hetzelfde geslacht

Feestelijk einde van symbolenstrijd

31/01/2003

BRUSSEL -- ,,Hoelang we hier al op wachten? Al zolang we bestaan'', zei Marianne Vergeyle, de kabinetschef van minister Tavernier (Agalev) en een drijvende kracht achter het homohuwelijk, gisteren. De Kamer kleurde heel even roze, voor een historisch moment. Een honderdtal sympathisanten van de holebibeweging was er getuige van de goedkeuring van het homohuwelijk.

Feest vierde de holebibeweging gisteren al voor de stemming in de Kamer voorbij was. Dat het wetsvoorstel, dat in de Senaat al goedgekeurd was, hetzelfde lot wachtte in de Kamer was immers zo goed als zeker. Enkel het Vlaams Blok en de CDH kantten zich tegen het homohuwelijk. CD&V, groenen en liberalen stemden voor. De liberale kamerleden volgden hun geweten in deze ethisch kwestie.

Ons land wordt daarmee het tweede, na Nederland, dat het huwelijk openstelt voor personen van hetzelfde geslacht. De vraag naar het homohuwelijk is zo oud als de holebibeweging zelf. ,,De jongste tien jaar werd de vraag acuut. Het huwelijk was een symbool, tot Nederland in 2000 het homohuwelijk goedkeurde. Dat bracht een enorme dynamiek op gang: plots ging het om meer dan een symbool, om iets concreets'', vertelt Vergeyle.

Juridisch bestaat het homohuwelijk niet. Er is maar één huwelijk, en dat wordt nu opengesteld voor personen van hetzelfde geslacht. Dat betekent dat holebikoppels die trouwen dezelfde rechten en plichten hebben als andere gehuwden. Dat dit verkozen werd boven een apart statuut, een geregistreerd partnerschap, zoals in Zweden en Duitsland bestaat, heeft een grote symbolische en maatschappelijke betekenis.

,,Dat de samenleving zegt dat holebi's recht hebben op een gelijk statuut, is een belangrijk signaal, bijvoorbeeld naar holebi's die nog in de kast zitten. Voor hen was totnogtoe geen model beschikbaar, terwijl hetero's zich op het model mannetje-vrouwtje-kindjes kunnen richten'', vertelt Guido Groeseneken van de Holebifederatie.

De openstelling van het huwelijk is ook een praktische oplossing, makkelijker in elk geval dan elke discriminatie apart op te heffen. In één klap behoren een aantal schrijnende situaties tot het verleden. Zo was bij een overlijden de overblijvende partner totnogtoe een vreemde, die geen erfenisrechten kon doen gelden. De familie van de overledene kon de partner pardoes op straat zetten, omdat die geen recht had op het vruchtgebruik van de woning. Aan de plichtenzijde staat dan weer dat gehuwde holebi's op dezelfde manier hun belastingen betalen als alle gehuwden.

De nieuwe wet houdt op twee punten nog een discriminatie in: het homohuwelijk wordt niet internationaal erkend en een regeling voor afstamming -- alles in verband met ouderschap -- blijft uit. Een gevolg van het gebrek aan internationale erkenning is dat enkel burgers van landen waar het huwelijk opengesteld is, kunnen huwen. In de praktijk zijn dit Belgen en Nederlanders. Waarschijnlijk wordt de internationale erkenning onder de volgende regering geregeld: de kwestie was juridisch-technisch te ingewikkeld om ze nu al rond te krijgen.

Afstamming wordt het volgende thema voor de holebibeweging. Holebi's kunnen immers geen kinderen adopteren. Een prangender probleem is het meeouderschap, waarvoor een regeling alsnog uitblijft. Dit is vooral belangrijk voor lesbische koppels met kinderen. Enkel de biologische moeder kan rechten laten gelden op haar kinderen; haar partner heeft juridisch geen enkele band met de kinderen. Dat betekent onder meer dat als de biologische moeder sterft de kinderen niet automatisch worden toegewezen aan de meemoeder.

Afstamming werd buiten beschouwing gelaten bij de openstelling van het huwelijk, omdat het politiek veel gevoeliger ligt. Door de beperkte tijd die deze coalitie restte, dreigde een discussie hierover het hele homohuwelijk te kelderen. De holebibeweging rekent erop dat afstamming tijdens de volgende legislatuur wettelijke geregeld wordt.

Hoeveel koppels gebruik gaan maken van de nieuwe wet, daar is het gissen naar. ,,De laatste maanden kreeg ik regelmatig mailtjes met de vraag wanneer mag ik nu mijn zaal bestellen? '' vertelt Vergeyle. ,,Sommige holebi's vinden het huwelijk helemaal niets voor hen. Maar ze zijn wel blij dat het kan.''